Jak się nie stresować. Poradnik przedsiębiorcy.

Podsumowanie: Zastanawiasz się jak się nie stresować? Tu poznasz 7 technik radzenia sobie ze stresem. Poza tym dowiesz się, skąd bierze się stres i dlaczego czasem bywa on dobry.

Typowemu polskiemu przedsiębiorcy stresów nie brakuje. Martwią go między innymi: sytuacja na rynku, spóźniające się płatności, konkurencja, brak czasu, itd. Jestem przekonany, że do tej listy dołożysz sporo własnych powodów do stresu. Dlatego dziś przyjrzymy się stresowi bliżej. Z tego artykułu dowiesz się, czym on dokładnie jest, jakie są jego przyczyny i – co najważniejsze – poznasz metody radzenia sobie ze stresem. Celowo nie używam określenia 'walki ze stresem’, bo jak się za moment przekonasz, walka to zła strategia.

Zacznijmy jednak od tego, że ten tekst nie jest poradnikiem terapeutycznym. Stanowczo zaznaczam: nie jestem psychologiem ani terapeutą. Jestem natomiast mężem, ojcem i polskim przedsiębiorcą. Przyglądam się ludziom i badam wpływ psychologii na zachowania konsumentów. Powyższe doświadczenia pozwalają mi wierzyć, że na temat stresu mogę Ci wiele nauczyć. Jeśli jednak po lekturze tego artykułu uznasz, że stres Cię przerasta, to natychmiast zgłoś się do specjalisty.

Najpierw jednak zrozum, czym dokładnie jest stres.

Czym jest stres

Stres jest jak program antywirusowy na Twoim komputerze. To system, który działa w tle i bije na alarm, gdy wykryje zagrożenie.

Stres to naturalny mechanizm obronny przed napięciem fizycznym (ból) lub psychicznym (strach). Jego korzenie sięgają prehistorii. Gdy Twój praprzodek stanął w dżungli oko w oko z wygłodniałym pratygrysem, stres uruchamiał mechanizm “walcz lub uciekaj”.

Dzięki temu przetrwały osobniki z najlepiej wykształconym mechanizmem obronnym – czyli ci, u których stres był najsilniejszy. Jesteśmy potomkami tych praprzodków, dlatego również posiadamy silne geny stresu.

Problem polega na tym, że w dzisiejszej – technologicznej dżungli – zagrożenie częściej bywa psychologiczne niż fizyczne, a jego konsekwencje są mniej śmiertelne. Nie słyszałem jeszcze, aby kogokolwiek zjadała niezapłacona w terminie faktura, albo aby ktoś umarł z powodu wystąpienia przed publicznością. Jednak Twój mózg ma to w nosie i reaguje na powyższe sytuacje stresem. Podnosi się wtedy poziom hormonów: kortyzolu, adrenaliny i noradrenaliny.

Pod ich wpływem większości krwi wędruje do mięśni (stąd blada twarz tuż przed wystąpieniem). Dzięki temu – choć nie zawsze to zauważasz – masz więcej energii i siły (kojarzysz historie o matkach, które podnosiły samochody, aby ratować dzieci? Część z nich to prawda).

Natomiast Twój mózg pod wpływem stresu otrzymuje zastrzyk glukozy, która jest jak paliwo rakietowe wlane do samochodu. Dlatego niektórzy mówią, że lepiej myślą i pracują pod wpływem umiarkowanego stresu.

Jednak, gdy Twój wewnętrzny program antywirusowy zacznie bić na alarm zbyt głośno i zbyt często, zaczynają się problemy. Wtedy mówimy o długotrwałym stresie. A jego skutki bywają poważne.

Czy stres jest szkodliwy?

 Badania potwierdzają, że chroniczny stres może być przyczyną chorób psychicznych i fizycznych. Hormony uwalniane pod wpływem stresu działają podobnie jak narkotyki. Ich długotrwałe zażywanie wyniszcza organizm. Długotrwały stres daje w kość układowi immunologicznemu – naturalnej barierze ochronnej przed chorobami. Poza tym obrywa układ sercowo-naczyniowy i dzieje się sporo innych paskudnych rzeczy. Nie będę Cię jednak nimi dalej straszył i stresował ;-). Ważne, abyś zrozumiał, że długotrwały stres szkodzi i jest sygnałem do wizyty u specjalisty.

Na szczęście są metody, które mogą przerwać spiralę zmartwień, stresu i niepokoju. Jednak, aby świadomie i skutecznie z nich skorzystać, najpierw musimy bliżej przyjrzeć się popularnym przyczynom stresu u przedsiębiorców. Czasem wystarczy zrozumieć źródło stresu, aby przestać się stresować.

Przyczyny stresu u przedsiębiorców.

Wiesz już, że za stres odpowiadają czynniki fizyczne (ból) i psychologiczne (strach). Jednak przyczyny stresu można podzielić jeszcze na dwie kategorie: zewnętrzne i wewnętrzne.

Stres natury zewnętrznej bierze się z sytuacji, które są poza Twoją kontrolą.

Na przykład kiepska sytuacja na rynku, kryzys lub – odpukać w niemalowane – pandemia. Zewnętrznym stresorem bywa również relacja z kontrahentami, na które masz tylko częściowy wpływ.

Jeśli źródło stresu jest zewnętrzne, to Twoja strategia będzie polegać na zmianie nastawienia i mindsetu. Innymi słowy: pewne rzeczy musisz sobie poukładać w głowie. W tym wypadku pomogą Ci strategie zapobiegawcze. Więcej o nich za moment.

Drugą kategorią są przyczyny wewnętrzne. To rzeczy, nad którymi masz większą kontrolę. Czasem będą to Twoje błędne przekonania. Na przykład niezdrowa rywalizacja z konkurencją, albo porównywanie się do innych. Innym razem źródłem będzie złe zarządzanie czasem, zbyt ambitne cele i nieosiągalne standardy. W tych i podobnych sytuacjach pomogą Ci strategie wymagające proaktywnego podejścia. Przyjrzyjmy się zatem bliżej strategiom, które pomogą ujarzmić stres.

Jak się nie stresować i radzić sobie ze stresem

Jak już wcześniej wspomniałem, strategie radzenia sobie ze stresem dzielę na dwie grupy: zapobiegawcze oraz proaktywne.

Te pierwsze warto znać i stosować, gdy źródło stresu leży poza Twoją kontrolą. Ale one przydadzą się również, jeśli w tym momencie stres Ci nie doskwiera. Te metody porównać można do witamin, które zażywasz, aby zapobiec infekcji. 

Natomiast strategie proaktywne są jak środki przeciwbólowe, które pomogą szybko zwalczyć gorączkę – czy w tym wypadku stres.

Zapobiegawcze metody radzenia sobie ze stresem 

Jak się nie stresować? Zdrowe nawyki

Zdrowe nawyki, czyli zdrowy tryb życia: sport, dieta i wystarczająca ilość snu. Regularne ćwiczenia fizyczne uwalniają do organizmu dawkę endorfiny – hormonu, który jest naturalnym środkiem poprawiającym nastrój.

Zdrowy sen pomaga zregenerować i wzmocnić organizm. Silniejszy lepiej poradzisz sobie ze stresem. Zbilansowana dieta dostarcza niezbędnych składników odżywczych, które wspierają funkcjonowanie mózgu i całego organizmu.

Żeby wprowadzić zdrowe nawyki, nie musisz od razu wywracać swojego życia do góry nogami. Zacznij od drobnych zmian, takich jak 10-minutowy spacer, porcja owoców na śniadanie i połóż się spać 10 minut szybciej niż zwykle.

Jak się nie stresować? Przeramowanie

Przeramowanie to umiejętność spojrzenia na sytuację z innej perspektywy. Szklanka wypełniona do połowy wodą jest jednocześnie w połowie pełna i pusta. Wszystko zależy od tego, co chcesz zobaczyć. Podobnie jest ze stresującymi sytuacjami.

Stres przed ważnym spotkaniem może oznaczać strach, ale równie dobrze może być wynikiem ekscytacji. Wszystko zależy od historii, którą sobie opowiadasz.

Na przykład ja czuję stres przed każdym wystąpieniem publicznym. Jednak wytłumaczyłem sobie, że jego źródłem jest nie strach, a ekscytacja. Każde wystąpienie to okazja, aby nauczyć słuchaczy czegoś nowego, zainspirować, pokazać nową perspektywę. To ekscytujące uczucie. Dzięki temu przestałem walczyć ze stresem przed wystąpieniami. Teraz go oczekuję.

Jak się nie stresować? Symulacja stresujących sytuacji

Michael Phelps, mistrz olimpijski w pływaniu i jeden z największych sportowców wszech czasów, słynie z nietypowego treningu. Przed zawodami wyobraża sobie rywalizację, w której za moment weźmie udział. Przy czym Phelps skupia się na tym, co podczas wyścigu może pójść nie tak. Innymi słowy, symuluje stresujące sytuacje i szuka z nich wyjścia. Tego typu mentalny trening uratował go w 2008 na olimpiadzie w Pekinie.

Podczas zawodów do okularów sportowca dostała się woda. Przez co Phelps płynął na ślepo, ryzykując uderzenie głową w ścianę basenu. Był jednak przygotowany. Wcześniej wyobraził sobie ten scenariusz i wiedział, że od jednego końca basenu do drugiego dzieli go określona liczba machnięć ramionami. Tego dnia Phelps poradził sobie ze stresem i pobił rekord świata na 200 m stylem motylkowym.

Ty również skorzystaj z tej strategii. Po prostu oswój się ze stresem. Wyobraź sobie, jak zachowasz się, gdy Cię dopadnie. Dzięki temu będziesz lepiej przygotowany, a stres okaże się mniejszy.

Jak się nie stresować? Skup się na tym, co kontrolujesz

Nie wszystko kontrolujesz. Wiem, trudno się z tym pogodzić. Jednak są sytuacje, na które wpływu nie masz. Należą do nich inflacja, kryzysy, pandemie, pogoda itd. One mają wpływ na Twój biznes, jednak nie powinny mieć wpływu na Ciebie. Dlatego przestań martwić się rzeczami poza Twoją kontrolą. W ten sposób marnujesz energię, którą warto zainwestować w rzeczy, które kontrolujesz. A w tych obszarach pomogą Ci metody proaktywnego radzenia sobie ze stresem.

Proaktywne metody radzenia sobie ze stresem 

Jak się nie stresować? Zarządzanie czasem

Ustaliliśmy, że jeden z problemów przedsiębiorców to stres związany z brakiem czasu. Doba ma tylko 24 godziny i nic na to nie poradzisz. Decydujesz jednak, jak spędzisz każdą godzinę. I dokładnie tym jest zarządzanie czasem. To zestaw technik, które pomogą Ci świadomie zaplanować dzień. Dzięki nim wybierzesz zadania, którymi warto się zająć i co – często ważniejsze – zrezygnujesz z tych, które jedynie zabierają Ci czas.

Metod zarządzania czasem jest sporo i nie będę ich tu szczegółowo omawiał. Nie chcę Cię jednak zostawić z pustymi rękami. Dlatego podpowiem, że nie musisz każdego dnia dawać z siebie 120%. Bywają dni lepsze i gorsze. Dla tych drugich opracowałem metodę ABC. Nadaj wszystkim swoim zadaniom priorytety: A – najwyższy, B – średni, C – niski. Każdego dnia staraj się wykonać po jednym zadaniu A, B oraz C. Jednak jeśli brakuje Ci czasu, bez skutków rezygnuj z zadań typu B lub C.

Jak się nie stresować? Zadbaj o swoje otoczenie

Otoczenie wpływa na Twoje samopoczucie i zachowanie. Trudno zdrowo się odżywiać, gdy w lodówce brakuje warzyw, a z każdej szafki wypadają chipsy i czekolada. Trudno skupić się nad pracą, gdy bez przerwy ktoś Ci przerywa.

W podobny sposób otoczenie wpływa na Twoje samopoczucie. Bałagan na biurku, hałas w pokoju, zbyt niska lub wysoka temperatura na początku są przyczyną dyskomfortu, ale szybko stają się źródłem stresu. Do tego ciężko strawna dieta informacyjna, czyli wiadomości, które wywołują strach oraz niepokój, i stres gotowy.

Dlatego świadomie kształtuj swoje środowisko: zadbaj o porządek na biurku, światło, spokój w biurze i upewnij się, że wiadomości, którymi się karmisz, są lekko strawne.

Jak się nie stresować? Przestań decydować

Barry Schwartz w książce „Paradoks wyboru. Dlaczego więcej oznacza mniej” udowodnił, że zbyt duży wybór przytłacza i stresuje. Choć wydaje się to sprzeczne z intuicją, im więcej możliwości mamy, tym stajemy się nieszczęśliwsi. Pomyśl o zakupie nowego laptopa. Jeśli musisz zdecydować pomiędzy 10 różnymi komputerami, wybór staje się trudny. Musisz porównać ze sobą wszystkie parametry każdego komputera: dysk, pamięć, procesor, itd. To trudne i bywa stresujące. Staje się jednak łatwiejsze, gdy wybierasz tylko spośród 3 laptopów.

Ta sama reguła dotyczy decyzji, które podejmujesz na co dzień. A tych nie brakuje. Problem pojawia się wtedy, gdy musisz podjąć więcej decyzji, niż pozwala Ci na to Twoja mentalna energia. W najlepszym wypadku dopada Cię wtedy ból głowy, w najgorszym stresujesz się i zaczynasz podejmować złe decyzje. Dlatego ograniczaj je.

Steve Jobs słynął z mało oryginalnego ubioru. Niektórzy twierdzą, że ciemny golf i jeansy pełniły funkcję uniformu i sygnalizowały, że Jobs jest zwykłym śmiertelnikiem – „jednym z nas”. Prawda jest jednak taka, że Jobs stosował strategię Set It And Forget It – czyli ustaw i zapomnij.

Ubierając się tak samo każdego dnia, Jobs nie musiał podejmować decyzji, co na siebie włożyć. Założyciel Facebooka – Mark Zuckerberg – również stosuje tę strategię. Przeważnie ubiera jeansy i zwykły T-shirt.

Ty rób podobnie. Nie koniecznie w kontekście garderoby. Zastanów się, w jakich innych obszarach możesz zdecydować raz i zapomnieć. Na przykład: zdecyduj, że posiłki jesz zawsze o tej samej porze, ustaw automatyczne opłaty za rachunki, w niedzielę przygotuj ubrania na kolejny tydzień. Dzięki temu liczba powodów do stresu spadnie.

Jak się nie stresować? Znajdź przeciwwagę

Mówi się, że każdy przynajmniej raz w roku powinien wyjechać na wakacje, aby naładować akumulatory i odstresować się. Nikt jednak nie mówi, że takie mikro wakacje możesz sobie zafundować w ciągu dnia. Szczególnie jeśli dzień obfitował w stresujące sytuacje.

Jedne sytuacje stres wywołują, inne go redukują. Dlatego zastanów się, co sprawia Ci przyjemność i relaksuje. Być może to sport, książka, spotkanie z przyjaciółmi, spacer, a może lubisz sklejać modele samolotów? Te i podobne czynności obniżają poziom kortyzolu (hormonu stresu, pamiętasz?). Mówiąc wprost, one nas odstresowują. Dlatego znajdź przeciwwagę dla stresu i aplikuj ją, gdy czujesz, że zbliżasz się do granicy.

Choć jesteśmy skazani na stres, to możemy zdecydować, jak bardzo on na nas wpłynie. Dlatego już teraz wybierz jedną technikę zapobiegawczą oraz jedną proaktywną. Tę pierwszą stosuj od jutra, a drugą ćwicz i wykorzystaj, gdy znów dopadnie Cię stres. Powodzenia. Trzymam za Ciebie kciuki.